W listopadzie z inicjatywy Żydowskie Stowarzyszenie Czulent powstała nieformalna koalicja 10 organizacji mniejszościowych, która przedstawiło uwagi do projektu uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia wieloletniego programu Krajowy Program Działań na Rzecz Równego Traktowania na lata 2022-2030.
Program, zdaniem naszej Koalicji, warto uzupełnić o kluczowe rekomendacje wynikających z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Komitetu Praw Człowieka ONZ (oraz innych organów traktatowych), które w zakresie regulowanym przez Program wyznaczyły tendencje ochrony przed nierównym traktowaniem.
W programie zauważono iż “skuteczna i efektywna polityka antydyskryminacyjna jest wypadkową działań administracji publicznej nie tylko w sferze stanowienia i monitorowania prawa, lecz wymaga również realizacji działań o charakterze edukacyjnym i świadomościowym”. Dlatego też rekomendujemy by Program odpowiadał na potrzebę prowadzenie systemowych działań zwiększających wiedzę społeczeństwa na temat zjawiska dyskryminacji i obowiązujących rozwiązań antydyskryminacyjnych oraz rozszerzenia edukacji o prawach człowieka, w tym na temat zasady równego traktowania i ochrony przed dyskryminacją, w ramach realizacji podstawy programowej na każdym etapie kształcenia obowiązkowego.
Uważamy, że w celu prawidłowej identyfikacji przypadków dyskryminacji i jej pobudek istotne jest dogłębne zrozumienie problemu i wykorzystywanie definicji przesłanek dyskryminacji.Do tego powinny służyć operacyjne definicje antysemityzmu, antycyganizmu/dyskryminacji Romów czy operacyjne definicje negacjonizmu i zniekształcania prawdy historycznej o Holokauście opracowane i przyjęte przez Międzynarodowy Sojusz na rzecz Pamięci o Holokauście.
Wsparcie finansowe organizacji pozarządowych jest niewystarczające, wobec tego ich zaangażowanie w proces konsultacyjny bez przewidzianych na to środków wpływa na ograniczone zaangażowanie się tych organizacji. W związku z tym rekomendujemy by Program wskazywał na dodatkowe fundusze np. konkursy otwarte, w ramach których organizacje monitorujące dyskryminacje mogą ubiegać się o fundusze na swoje działania związane z Zadaniami przewidzianymi w Programie.
Brak przewidzianych środków finansowych może być czynnikiem silnie ograniczającym zaangażowanie w poszczególne zadania wymienione w Krajowym Programie. Dokonać należy przeglądu obecnie obowiązujących strategii i programów rządowych (np. realizowanych w ramach Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego) na realizację których zagwarantowane są konkretne fundusze i uzupełnić (zmienić) w nich priorytety w taki sposób, aby możliwe było efektywne wdrożenie założonych celów Krajowego Programu.
Lista organizacji wchodzące w skład koalicji (w porządku alfabetycznym):
- Centralna Rada Romów w Polsce
- Fundacja Nasz Wybór
- Fundacja Sztuki Jaw Dikh
- Fundacja Zustricz
- Romskie Stowarzyszenie Oświatowe „Harangos”
- Stowarzyszenie FestivAlt
- Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce – Oddział w Krakowie
- Zjednoczenie Łemków
- Związek Karaimów Polskich
- Żydowskie Stowarzyszenie Czulent