Analiza zjawiska antysemityzmu w kontekście polskiej polityki i postaw społeczeństwa staje się niezwykle istotna w obliczu jego coraz silniejszego upolitycznienia oraz roli, jaką antysemityzm odgrywa w formowaniu wizerunku politycznego. Od lat 90. obserwujemy wykorzystywanie słowa „Żyd” jako negatywnego nośnika komunikacyjnego w stosunku do przedstawicieli różnych opcji politycznych. Przykłady sięgają zarówno postaci takich jak Tadeusz Mazowiecki czy Aleksander Kwaśniewski, jak i bardziej współczesnych uczestników polskiej sceny politycznej, włączając w to Lecha Kaczyńskiego, Andrzeja Dudę czy Rafała Trzaskowskiego.
Od 2018 roku, gdy antysemityzm stał się oficjalnym punktem programu jednej z partii politycznych ze znaczącym poparciem społecznym, obserwujemy wzrost jego upolitycznienia. Zjawisko to stało się nie tylko narzędziem polaryzacji społeczeństwa, lecz także sposobem mobilizacji wyborców. Praktyka ta była szczególnie widoczna podczas wyborów prezydenckich w 2020 roku, co zauważyli obserwatorzy Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE), wskazując antysemityzm jako istotny element dyskursu politycznego w okresie kampanii wyborczej.
Warto podkreślić, że w dyskusjach dotyczących antysemityzmu w Polsce często próbuje się minimalizować jego obecność, odwołując się do „prawdziwego” antysemityzmu obecnie występującego w innych krajach europejskich, takich jak Francja, Niemcy czy Wielka Brytania. Jednakże antysemityzm w Polsce i krajach Grupy Wyszehradzkiej istnieje, ma swoje specyficzne konteksty i charakteryzuje się odmiennymi przejawami.
Obecnie antysemityzm w Polsce nie tylko jest silnie upolityczniony, stanowi narzędzie dezinformacji, polaryzacji społeczeństwa i mobilizacji wyborców. Te działania mają istotny wpływ na kształtowanie postaw społecznych wobec mniejszościowych grup oraz mogą przyczynić się do wzrostu akceptacji przemocy wobec nich, co stanowi istotne zagrożenie dla porządku publicznego i demokracji. W kontekście tych wyzwań Żydowskie Stowarzyszenie Czulent podjęło się monitorowania treści w ramach pilotażowego projektu, mając na celu zrozumienie i przeciwdziałanie temu zjawisku w polskim społeczeństwie.
W niniejszej publikacji prezentujemy wyniki badań z nadzieją, że polityczki, politycy i decydenci polityczni podejmą rzeczową dyskusję nad zjawiskiem przestępstw z nienawiści w internecie oraz budowania zaplecza politycznego mierzącego się z wskazanym tematem. Chcemy zwrócić uwagę na konieczność traktowania tego problemu jako istotnego zagrożenia dla bezpieczeństwa publicznego, które ma na celu dezinformację, generowanie konfliktów międzygrupowych oraz szerzenie niepokoju w społecznościach.
Patrząc na rozwiązania z innych krajów europejskich, zachęcamy partie polityczne do wdrażania wewnętrznych procedur monitorowania swoich treści, by unikały nieświadomego powielania stereotypów dotyczących różnych grup społecznych. Przykłady takich działań znajdziemy w praktykach innych państw, gdzie partie polityczne skutecznie monitorują oraz regulują treści nienawistne publikowane przez swoich członków i działaczy.
Zapraszamy do zapoznania się z niniejszym raportem i włączenia się w dyskusję, jak przeciwdziałać antysemityzmowi oraz innym zjawiskom dyskryminacji.
Zapraszamy również do zaangażowania się w działania budowania świadomości wśród polityków, a także prowadzone przez nich kampanie wyborcze. Ich działania kształtują postawy społeczne i mają wpływ na konflikty międzygrupowe.